มหันตภัยของน้ำต่อโบราณวัตถุ

          น้ำถึงแม้จะมีคุณประโยชน์ต่อการดำรงชีพของมนุษย์ แต่ในทางกลับกันก็เป็นโทษอย่างมหันต์ต่อโบราณวัตถุ และโบราณสถาน โดยปกติผู้ที่มีโบราณวัตถุไว้ในครอบครองต้องดูแลควบคุมความชื้น ไม่ให้สูงหรือต่ำเกินไป ขึ้นอยู่กับโบราณวัตถุที่ดูแลอยู่ แต่ในกรณีอุทกภัยที่เกิดขึ้นทำให้เกิดความเสียหายอย่างมากและรวดเร็วกับโบราณวัตถุประเภทอินทรียวัตถุ ผ้าโบราณ เอกสารโบราณ ใบลาน เครื่องมุก เครื่องเรือนโบราณโครงกระดูก ภาพถ่าย ภาพเขียน ตลอดจนเครื่องหนังต่างๆ

             ในสภาวะน้ำท่วมทุกอณูของโบราณวัตถุเหล่านี้อุ้มน้ำไว้เต็มที่ บางอย่างก็จะพองตัวออก เช่น พวกเครื่องเรือนที่ทำด้วยไม้ ภาพเขียนสีน้ำ สีก็จะละลายออก หรือพวกเอกสารโบราณ ตลอดจนสิ่งพิมพ์ทั้งหลายถ้ามีอายุการใช้งานนานก็อาจฉีกขาดได้ ถ้าถูกกระแสน้ำแรงๆ พัดพา ส่วนวัตถุประเภทอนินทรีย์และโลหะต่างๆ ก็อาจจะสึกกร่อนและเกิดสนิมได้

             ดังนั้นเมื่อระดับน้ำลดลงแล้วการจัดการกับโบราณวัตถุเหล่านี้ ต้องทำอย่างเร่งด่วน โบราณวัตถุที่ทำด้วยโลหะควรเก็บในที่แห้งหลังจากทำความสะอาดด้วยน้ำกลั่น เพื่อมิให้เกิดสนิม ส่วนพวกอินทรียวัตถุต้องทำให้แห้งเช่นกัน แต่ต้องไม่เร่งรัดเวลา เพราะการทำให้แห้งเร็วเกินไป จะทำให้เกิดการบิดเบี้ยวเสียรูปทรง พร้อมทั้งต้องดูแลมิให้เกิดเชื้อรา เชื้อแบคทีเรีย อันเป็นต้นเหตุของความเสียหายอย่างถาวรอีกด้วย

กลุ่มวิทยาศาสตร์เพื่อการอนุรักษ์ สำนักพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กรมศิลปากร